Σήμερα η διεξαγωγή των εξετάσεων για την εισαγωγή στα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία
Σήμερα, Κυριακή 4 Μαΐου, στις 10:00 θα διεξαχθούν οι δοκιμασίες δεξιοτήτων για την εισαγωγή μαθητών και μαθητριών στα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία.
Οι υποψήφιοι/ες για την εισαγωγή στην Α' τάξη Ωνασείου Γυμνασίου θα αξιολογηθούν σε δεξιότητες που απέκτησαν κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο Δημοτικό Σχολείο, σχετικές με την κατανόηση κειμένων της Ελληνικής Γλώσσας και τα Μαθηματικά, στο πλαίσιο μιας ενιαίας δοκιμασίας διάρκειας 150 λεπτών. Στην Κατανόηση Κειμένων Ελληνικής Γλώσσας ελέγχονται οι ικανότητες των μαθητών/-τριών στην κατανόηση γραπτών κειμένων ποικίλων ειδών και περιεχομένου (λογοτεχνικά κείμενα, απλά άρθρα εφημερίδων ή περιοδικών, πολυτροπικά κείμενα κ.λπ.) καθώς και στη χρήση βασικών γραμματικών και συντακτικών φαινομένων. Στα Μαθηματικά ελέγχονται οι ικανότητες των μαθητών/-τριών στην κατανόηση και στην επίλυση προβλημάτων κυρίως της καθημερινής ζωής αλλά και προβλημάτων με απλές αριθμητικές πράξεις.
Οι υποψήφιοι/ες για την εισαγωγή στην Α' τάξη Ωνασείου Λυκείου αξιολογούνται σε γνώσεις και δεξιότητες που απέκτησαν κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο Γυμνάσιο, σχετικές με την κατανόηση κειμένων της Ελληνικής Γλώσσας και τα Μαθηματικά στο πλαίσιο μιας ενιαίας δοκιμασίας διάρκειας 180 λεπτών.
Πιο αναλυτικά, στο γνωστικό πεδίο της κατανόησης κειμένων Ελληνικής Γλώσσας εξετάζονται οι ικανότητες στην κατανόηση γραπτών κειμένων ποικίλων ειδών και περιεχομένου (λογοτεχνικά κείμενα, άρθρα από εφημερίδες και περιοδικά, επιστολές, απλά δοκίμια, πολυτροπικά κείμενα κ.λπ.), καθώς και στη χρήση βασικών γραμματικών και συντακτικών φαινομένων. Στο γνωστικό πεδίο των Μαθηματικών εξετάζονται οι ικανότητες των μαθητών/-τριών στην κατανόηση και στην επίλυση προβλημάτων της καθημερινής ζωής αλλά και αριθμητικές, αλγεβρικές, γεωμετρικές, στατιστικές γνώσεις και δεξιότητες.
Όσον αφορά στη δοκιμασία για την εισαγωγή στα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία το σύνολο των ερωτήσεων είναι 50: Εικοσιπέντε (25) για τα Μαθηματικά και εικοσιπέντε (25) για την κατανόηση κειμένου της Ελληνικής Γλώσσας. Όλες οι ερωτήσεις είναι πολλαπλής επιλογής.
Καλοκαιρινός ο καιρός σήμερα: Ανεβαίνει η θερμοκρασία, που θα βρέξει
Γενικά αίθριος προβλέπεται σήμερα ο καιρός με λίγη συννεφιά κατά διαστήματα στο Ιόνιο και τα ηπειρωτικά.
Σύμφωνα με την ΕΜΥ, το μεσημέρι και το απόγευμα θα αναπτυχθούν νεφώσεις κυρίως στα κεντρικά και βόρεια ηπειρωτικά και θα εκδηλωθούν τοπικές βροχές και πιθανώς μεμονωμένες καταιγίδες, κυρίως στα βόρεια ορεινά. Οι άνεμοι θα πνέουν από δυτικές διευθύνσεις 3 με 5 και στα νότια τοπικά 6 μποφόρ.
Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο, κυρίως στα ανατολικά και τα νότια. Στο Ιόνιο και τα ηπειρωτικά θα φτάσει τους 27 με 28 και τοπικά στα ηπειρωτικά τους 29 βαθμούς και στο Αιγαίο τους 22 με 24 βαθμούς Κελσίου.
Αττική
Καιρός: Γενικά αίθριος με λίγες πρόσκαιρες νεφώσεις τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες.
Άνεμοι: Από δυτικές διευθύνσεις 3 με 4 μποφόρ και πρόσκαιρα το απόγευμα από νότιες με την ίδια ένταση.
Θερμοκρασία: Από 14 έως 28 βαθμούς Κελσίου.
Θεσσαλονίκη
Καιρός: Γενικά αίθριος με αραιές νεφώσεις κατά διαστήματα. Τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες θα αναπτυχθούν τοπικές νεφώσεις κυρίως στα γύρω ορεινά.
Άνεμοι: Μεταβλητοί 3 με 4 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 12 έως 28 βαθμούς Κελσίου.
Μακεδονία – Θράκη
Καιρός: Γενικά αίθριος με αραιές νεφώσεις κατά διαστήματα. Τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες θα αναπτυχθούν νεφώσεις και θα εκδηλωθούν τοπικοί όμβροι και πιθανώς μεμονωμένες καταιγίδες στα ορεινά.
Άνεμοι: Μεταβλητοί 3 με 4 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 10 έως 28 με 29 βαθμούς Κελσίου. Στη δυτική Μακεδονία 2 με 3 βαθμούς χαμηλότερη.
Νησιά Ιονίου – Ήπειρος – Δυτική Στερεά – Δυτική Πελοπόννησος
Καιρός: Γενικά αίθριος με αραιές νεφώσεις κατά διαστήματα.
Άνεμοι: Από δυτικές διευθύνσεις 3 με 5 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 12 έως 28 και τοπικά στα ηπειρωτικά έως 29 βαθμούς Κελσίου. Στο εσωτερικό της Ηπείρου 2 με 3 βαθμούς χαμηλότερη.
Καιρός: Γενικά αίθριος με λίγες τοπικές νεφώσεις στα ορεινά τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες.
Άνεμοι: Από δυτικές διευθύνσεις 3 με 5 και στα νότια τοπικά 6 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 13 έως 27 με 28 βαθμούς Κελσίου.
Κυκλάδες – Κρήτη
Καιρός: Γενικά αίθριος.
Άνεμοι: Από δυτικές διευθύνσεις 4 με 5 και στην Κρήτη τοπικά 6 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 14 έως 24 βαθμούς Κελσίου.
Νησιά Ανατολικού Αιγαίου – Δωδεκάνησα
Καιρός: Γενικά αίθριος.
Άνεμοι: Από βόρειες διευθύνσεις 3 με 5 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 14 έως 24 βαθμούς Κελσίου.
Θεσσαλία
Καιρός: Γενικά αίθριος με αραιές νεφώσεις κατά διαστήματα. Τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες θα αναπτυχθούν τοπικές νεφώσεις στα ορεινά.
Άνεμοι: Μεταβλητοί 3 με 4 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 12 έως 28 με 29 βαθμούς Κελσίου.
ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 05-05-2025
Αρχικά στο Ιόνιο, την Ήπειρο και τη δυτική Στερεά νεφώσεις παροδικά αυξημένες με τοπικές βροχές ή καταιγίδες και βελτίωση από το απόγευμα. Τα φαινόμενα από τις μεσημβρινές ώρες θα επεκταθούν στη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, τα ορεινά της Πελοποννήσου και της Θράκης και πιθανόν της ανατολικής Στερεάς με βελτίωση από τις απογευματινές ώρες. Στην υπόλοιπη χώρα γενικά αίθριος καιρός με αραιές νεφώσεις παροδικά πιο πυκνές κατά τόπους. Οι άνεμοι θα πνέουν στα νότια από δυτικές διευθύνσεις 4 με 6 μποφόρ, στην υπόλοιπη χώρα από νότιες διευθύνσεις 3 με 5 μποφόρ. Η θερμοκρασία δεν θα σημειώσει αξιόλογη μεταβολή και θα φτάσει στα βόρεια ηπειρωτικά και το Ιόνιο τους 23 με 25 βαθμούς, στα υπόλοιπα ηπειρωτικά τους 27 με 28 και τοπικά τους 29 βαθμούς και στο Αιγαίο τους 21 με 23 βαθμούς Κελσίου.
ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ 06-05-2025
Στο Ιόνιο, τα κεντρικά και βόρεια ηπειρωτικά νεφώσεις παροδικά αυξημένες με τοπικές βροχές, σποραδικές καταιγίδες από τις μεσημβρινές ώρες και βελτίωση από αργά το απόγευμα. Στην υπόλοιπη χώρα γενικά αίθριος καιρός με αραιές νεφώσεις παροδικά πιο πυκνές κατά τόπους. Οι μετεωρολογικές συνθήκες ευνοούν την μεταφορά αφρικανικής σκόνης. Οι άνεμοι θα πνέουν από νότιες διευθύνσεις 4 με 5 και στα πελάγη τοπικά 6 μποφόρ. Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο κυρίως στα νότια και θα κυμανθεί σε σχετικά υψηλά για την εποχή επίπεδα.
ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 07-05-2025
Αραιές νεφώσεις κατά τόπους και κατά περιόδους πιο πυκνές. Τοπικοί όμβροι ή μεμονωμένες καταιγίδες θα σημειωθούν στα κεντρικά και βόρεια ηπειρωτικά τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες. Οι μετεωρολογικές συνθήκες ευνοούν την μεταφορά αφρικανικής σκόνης. Οι άνεμοι θα πνέουν από νότιες διευθύνσεις 4 με 5 και στα πελάγη τοπικά έως 6 μποφόρ. Στα δυτικά σταδιακά θα στραφούν σε βορειοδυτικούς έως 4 μποφόρ. Η θερμοκρασία δεν θα σημειώσει αξιόλογη μεταβολή.
ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ 08-05-2025
Αραιές νεφώσεις κατά τόπους και κατά περιόδους πιο πυκνές. Τοπικοί όμβροι ή μεμονωμένες καταιγίδες θα σημειωθούν στα βόρεια ηπειρωτικά τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες. Οι μετεωρολογικές συνθήκες ευνοούν την μεταφορά αφρικανικής σκόνης. Στα δυτικά οι άνεμοι θα πνέουν βορειοδυτικοί 4 με 5 και στις υπόλοιπες περιοχές από νότιες διευθύνσεις έως 6 μποφόρ. Η θερμοκρασία δεν θα σημειώσει αξιόλογη μεταβολή.
Ποιοι γιορτάζουν σήμερα Κυριακή 4 Μαΐου
Σήμερα, Κυριακή (4.5.2025), σύμφωνα με το εορτολόγιο τιμάται η μνήμη των Μυροφόρων γυναικών, Αγίας Πελαγίας μάρτυρος, Ιλαρίου του θαυματουργού και Μελδά μάρτυρος.
Τα ονόματα που γιορτάζουν σήμερα, σύμφωνα με το εορτολόγιο, είναι τα εξής:
Η δεύτερη Κυριακή μετά το Άγιο Πάσχα (14 ημέρες) είναι αφιερωμένη στις Μυροφόρες. Μυροφόρες είναι οι γυναίκες που ακολουθούσαν το Κύριο μαζί με τη Μητέρα του, έμειναν μαζί της κατά την ώρα του σωτηριώδους πάθους και φρόντισαν να αλείψουν με μύρα το σώμα του Κυρίου.
Όταν δηλαδή ο Ιωσήφ και ο Νικόδημος ζήτησαν κι’ έλαβαν από το Πιλάτο το δεσποτικό σώμα, το κατέβασαν από το σταυρό, το περιέβαλαν σε σινδόνια μαζί με εκλεκτά αρώματα, το τοποθέτησαν σε λαξευτό μνημείο κι’ έβαλαν μεγάλη πέτρα πάνω στη θύρα του μνημείου, παρευρίσκονταν θεωρώντας κατά τον ευαγγελιστή Μάρκο η Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία που καθόταν απέναντι του τάφου.
Άλλη Μαρία εννοούσε οπωσδήποτε τη Θεομήτορα. Δεν παρευρισκόταν μόνο αυτές, αλλά και πολλές άλλες γυναίκες όπως αναφέρει και ο Λουκάς.
Σάββατο 3 Μαΐου 2025
Απίστευτη επίθεση του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ κατά της γερμανικής κυβέρνησης, επειδή το AfD κρίθηκε εξτρεμιστικό
«Τυραννία μεταμφιεσμένη» σε δημοκρατία χαρακτήρισε τη Γερμανία ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο.
Αφορμή ήταν η σημερινή απόφαση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος, με την οποία η Εναλλακτική για τη Γερμανία ταξινομείται πλέον ως «εξακριβωμένα δεξιά εξτρεμιστική» οργάνωση.
«Η Γερμανία μόλις έδωσε στις μυστικές υπηρεσίες της την εξουσία να παρακολουθούν την αντιπολίτευση. Αυτό δεν είναι δημοκρατία, είναι τυραννία μεταμφιεσμένη. Στην πραγματικότητα, εξτρεμιστική δεν είναι η δημοφιλής AfD -η οποία κατέλαβε τη δεύτερη θέση στις πρόσφατες εκλογές-, αλλά μάλλον οι θανατηφόρες πολιτικές ανοιχτών συνόρων του κατεστημένου, στις οποίες αντιτίθεται η AfD» γράφει ο Μάρκο Ρούμπιο σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα «Χ», και καταλήγει με την επισήμανση ότι «η Γερμανία πρέπει να αλλάξει πορεία».
Νωρίτερα, η τοπική οργάνωση της AfD στην Κολωνία είχε ζητήσει τη στήριξη των ΗΠΑ και συγκεκριμένα του αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη νέα εξέλιξη.
Σε ανάρτησή της στο «Χ», η οργάνωση γράφει: «Πολιτικά υποκινούμενη! Σε ποια άλλη δημοκρατία υπάρχει κάτι τέτοιο; Τζέι Ντι Βανς, σε παρακαλούμε, βοήθησέ μας! Η γερμανική κυβέρνηση εκμεταλλεύεται τις μυστικές υπηρεσίες εναντίον του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης. Αυτό δεν είναι δημοκρατία».
Σήμερα το πρωί η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος ανακοίνωσε την απόφασή της να ταξινομήσει την AfD στο σύνολό της ως «εξακριβωμένα δεξιά εξτρεμιστική».
Έως τώρα το κόμμα ήταν κατηγοριοποιημένο ως «ύποπτη περίπτωση δεξιού εξτρεμισμού» και τρεις κρατιδιακές οργανώσεις του είχαν ήδη ταξινομηθεί ως «εξακριβωμένα δεξιές εξτρεμιστικές».
Στην 1.000 σελίδων έκθεσή της, η Υπηρεσία αιτιολογεί τον χαρακτηρισμό της και αναφέρεται, μεταξύ άλλων, σε «περιφρόνηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, του κράτους δικαίου και των δημοκρατικών αρχών».
Η νέα ταξινόμηση της ΑfD επιτρέπει πλέον στις κρατικές μυστικές υπηρεσίες να χρησιμοποιούν δίκτυα πληροφοριών, να στρατολογούν πληροφοριοδότες και να διεξάγουν οικονομικές έρευνες, ακόμη και να παρακολουθούν επικοινωνίες, έπειτα όμως από έγκριση της αρμόδιας επιτροπής της Bundestag.
Οι ερωτικές επιστολές του Νίκου Καζαντζάκη
στην φιλόσοφο Ελλη Λαμπρίδη
Ένα εξαιρετικό άρθρο της Αναστασίας Κουκά που αναφέρεται στη σχέση ζωής του Νίκου Καζαντζάκη με την πρώτη Ελληνίδα φιλόσοφο Ελλη Λαμπρίδη, δημοσιεύει το “Πρώτο Θέμα”, απ’ όπου και το αναδημοσιεύουμε.
«Μια γυναίκα πρέπει να την αγαπάς τόσο πολύ που δεν θα τής περάσει καν η ιδέα πως κάποιος άλλος θα την αγαπήσει ποτέ περισσότερο!», έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης σκιαγραφώντας με λέξεις την υψηλή θέση που κατείχαν οι γυναίκες στη ζωή του, κι ας έχει χαρακτηριστεί, από ορισμένους, αμφίθυμη η εκπροσώπησή τους στο έργο του. Ο Καζαντζάκης συνδέθηκε με σπουδαίες γυναίκες, τις αγάπησε βαθιά, εμπνεύστηκε από εκείνες, παραδόθηκε στον έρωτα τον οποίο περιέγραφε «σαν τον αιθέρα, σκληρότερο από το ατσάλι, μαλακότερο από τον αγέρα που ανοίγει διαπερνάει τα πάντα φεύγει, ξεφεύγει...».
Ο Νίκος Καζανυτζάκης με την Έλλη Λαμπρίδη
Μία από τις πολύ σημαντικές γυναίκες της ζωής του υπήρξε η πρώτη Ελληνίδα φιλόσοφος, παιδαγωγός, βιβλιοκριτικός, αρθρογράφος και μεταφράστρια Ελλη Λαμπρίδη. Οι δυο τους γνωρίστηκαν τον Φεβρουάριο του 1918 στην Ελβετία. Εκείνος ταξίδευε όντας ακόμη παντρεμένος με την πρώτη του σύζυγο, τη συγγραφέα Γαλάτεια Αλεξίου, και εκείνη σπούδαζε Παιδαγωγικά με υποτροφία. Η βαθιά πνευματικότητά τους, η αντισυμβατικότητά τους, τα κοινά τους ενδιαφέροντα τούς έφεραν αμέσως κοντά. Εγιναν ζευγάρι και έζησαν μαζί για οκτώ μήνες. Μετά τον χωρισμό τους, ωστόσο, συνέχισαν να διατηρούν επικοινωνία μέχρι το 1927, οπότε επανασυνδέθηκαν για περίπου έναν χρόνο, για να περάσει στη συνέχεια η σχέση τους σε ένα άλλο επίπεδο, βαθιάς φιλίας και πνευματικής επικοινωνίας που θα διαρκούσε για ολόκληρη τη ζωή τους.
Οι επιστολές
Η πολυκύμαντη σχέση ζωής με την οποία συνδέθηκαν ο Νίκος Καζαντζάκης και η Ελλη Λαμπρίδη έχει αποτυπωθεί στις δεκάδες επιστολές που είχαν ανταλλάξει, 86 από τις οποίες, γραμμένες από το 1927 έως το 1952, δημοπρατήθηκαν, την Τρίτη, από τον οίκο Βέργος, μεταξύ άλλων σπάνιων βιβλίων, χειρογράφων, εγγράφων και χαρακτικών. Η εκτιμώμενη τιμή πώλησής τους, μαζί με την έκδοση «Αλληλογραφία με τη Μουντίτα» (ΜΙΕΤ, 2018), κυμαινόταν μεταξύ 12.000 και 16.000 ευρώ αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί αγοραστής.
Καρτ ποστάλ του Νίκου Καζαντζάκη προς την Έλλη Λαμπρίδη
Διαβάζοντας κανείς αυτές τις επιστολές μαθαίνει πολλές ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες όχι μόνο για τη σχέση τους, αλλά και για την προσωπικότητα, τη ζωή και τις συνθήκες παραγωγής του δημιουργικού έργου τους. Ο θαυμασμός και η βαθιά αγάπη που έτρεφε ο Νίκος Καζαντζάκης για την Ελλη Λαμπρίδη εκφραζόταν ιδανικά μέσα από το όνομα με το οποίο της απευθυνόταν στην αλληλογραφία τους: Μουντίτα, μια λέξη της βουδιστικής φιλοσοφίας που δηλώνει την ανιδιοτελή χαρά για την καλή τύχη των άλλων. Ηταν τόσο μεγάλη η αγάπη του για εκείνη και τόσο έντονη η επιρροή της πάνω του που τη συμπεριέλαβε και στα έργα του. Στο επικό ποίημά του «Οδύσεια» (ο ίδιος την έγραφε με ένα «σ») της δίνει τη μορφή μιας λεοπάρδαλης. Η αγαπημένη του είναι «η λιόπαρδη, το τρικέφαλο αγαθό, φωτιά, θεριό, καρδιά παλικαρίσια!» όπως θα αποκαλύψει στην επιστολή που θα της στείλει τον Αύγουστο του 1927:
«Αγαπημένη μου, αν θελήσει κανείς ν’ αναλύσει το γράμμα Σου θα το βρει τόσο πλούσιο - σαν την ψυχή ενός μεγάλου ανθρώπου: οργή, αγάπη, μίσος, έγνοια υψηλή, αδικία, τρυφερότητα, καρδιά, νου, φαντασία, όλα. Με βρήκε ολότελα μόνο, σε μια στιγμή δημιουργικής έντασης - αν και Κυριακή σήμερα είπα να γράψω για να γαληνέψω την πίκρα μου που άδικα ματαιώθηκε ο ερχομός Σου εδώ. Και να, ήρθες ολάκαιρη θυμωμένη, όλη νύχια, δόντια κίνηση - λιοπάρδισα. Και μου γεννήθηκε έντονη η επιθυμία να δώσω του Οδυσσέα ως μόνη συντροφιά στην έρημο, στην άσκησή του και στην καταστροφή της πολιτείας μου, μια λιόπαρδη. Αυτή θα ’ναι μαζί του πάντα, θα τον αγαπάει και θα τον τσαφουνίζει, θα τον γιομίζει πληγές και χάδια. Ετσι βρήκα πώς θα μπεις στην Οδύσεια, γιατί ως τώρα μου ήταν αδύνατο να Σε βάλω ως γυναίκα. Αυτό θα γίνει στη δεύτερη γραφή. Ωστόσο σημάδεψα σε διάφορα μέρη πού και πώς θα επεμβαίνεις - πληγώνοντας ή αγαπώντας ή και τα δυο μαζί».
Εναν χρόνο περίπου νωρίτερα, τον Ιούλιο του 1926, θα δημοσιευτεί στον «Ελεύθερο Τύπο» ένα άρθρο του Νίκου Καζαντζάκη με τίτλο «Η Μουντίτα κ’ εγώ», το οποίο μάλιστα θα αποτελέσει και την αφορμή της ερωτικής τους επανασύνδεσης. Τη Μουντίτα, όμως, κατά κόσμον Ελλη Λαμπρίδη, τη συναντάμε και σε άλλα έργα του σπουδαίου συγγραφέα, όπως στην αφιέρωση στο δράμα «Νικηφόρος Φωκάς» (1927) και στο βιβλίο του «Ταξιδεύοντας» (1927) όπου υπάρχει ένα γράμμα στην «Αγαπημένη Μουντίτα».
Ο Νίκος Καζαντζάκης και η Ελλη Λαμπρίδη στην Ελβετία όπου γνωρίστηκαν το 1918
Ημερολόγια ταξιδιών
Μία από τις μεγάλες, τις αθεράπευτες αδυναμίες του Καζαντζάκη ήταν τα ταξίδια. Εικόνες που είδε και συναισθήματα που βίωσε σε αυτά τα ταξίδια αποτύπωσε σε επιστολές προς την τότε αγαπημένη του, οι οποίες έχουν τη μορφή προσωπικού ημερολογίου.
Στις 18 Φεβρουαρίου του 1927, ανήμερα των 44ων γενεθλίων του, της έγραφε μαγεμένος από την Αίγυπτο (απόδοση στη δημοτική): «Αγαπητή Μουντίτα, αυτή η μέρα που γεννήθηκα είναι από τις πιο ευτυχισμένες της ζωής μου. Βρίσκομαι στην κορυφή όπου ο Θεός έδωσε στον Μωυσή τις 10 εντολές, σε ύψος 2.500 μέτρα! Βλέπω κάτω, ολόγυρα, ό,τι τόσα χρόνια πεθύμησαν τα μάτια μου - την Αραβία. Από τη μια μεριά η Ερυθρά Θάλασσα και από την άλλη ο Περσικός Κόλπος. Κι ανάμεσα αγριότατα, γιγάντια βουνά, πέρα κάτασπρη, αχνίζοντας, η έρημος. Τραχύτερο, ηρωικότερο, αγριότερο βουνό δεν μπορεί υπάρχει. Στα χιόνια πάνω ανεβαίνοντας είδαμε τα ίχνη λιονταριού που μόλις είχε περάσει. Σαν να 'ταν τα ίχνη του Ιεχωβά. Μήτε ένα χόρτο, μήτε μια καλύβα, μήτε μια φοινικιά. Ερημιά σκληρή, αδυσώπητη, θαυμάσιο πλαίσιο για να περιφέρεται η ψυχή του αληθινού ανθρώπου».
18 Φεβρουαρίου 1927, Αίγυπτος: «Αγαπημένη Μουντίτα, αυτή η μέρα που γεννήθηκα είναι από τις πιο ευτυχισμένες της ζωής μου. Βρίσκομαι στην κορυφή όπου ο Θεός έδωσε στον Μωυσή τις 10 εντολές, σε ύψος 2.500 μέτρα»
Λίγους μήνες αργότερα, το φθινόπωρο του 1927, θα της περιγράψει τις προετοιμασίες που κάνει για το πολυπόθητο ταξίδι του στη Ρωσία: «Θα φύγω στις 13 Οχτ. Μα με τις τρικυμίες τώρα δεν ξέρω τι ώρα θα ρθει το βαπόρι. Πάντως στο κελί στις 3 το απόγευμα κι έπειτα κατά τις 5 θα 'χω πολλές δουλειές: εφημερίδες Pass (port) κ.λπ. Αν μπορείς να 'ρθεις, το κλειδί θα το αφήσω στο συνηθισμένο τόπο. Το στρώμα θα το στείλω με ταχυδρόμο στον Πειραιά και θα Σου πω από πού μπορεί να ζητηθεί, δεν είδα ακόμα τον ταχυδρόμο να συνεννοηθώ. Χαίρομαι που θα Σε δω γρήγορα και πολύ. Φοβούμαι δεν θα μου επιτρέψουν να φύγω για τη Ρωσία. Να δούμε. Σε φιλώ πολύ, daragaya maya! Ν». Το ταξίδι αυτό που τόσο λαχταρούσε θα γίνει τελικά και θα διαρκέσει τρεις ολόκληρους μήνες, από τον Οκτώβριο ως τον Δεκέμβριο του 1927. «Εχω μέσα μου μια απελπισία»
Μετά τον οριστικό χωρισμό τους ο Νίκος Καζαντζάκης θα συνεχίσει να γράφει επιστολές στην Ελλη Λαμπρίδη. Τον Οκτώβριο του 1929 της ανοίγει, από την Τσεχοσλοβακία όπου βρίσκεται, διάπλατα την ψυχή του, η οποία μοιάζει να είναι γεμάτη σκοτάδια: «Αγαπημένη Μουντίτα! Δύσκολο πολύ να αρχίσω το γράμμα σε σένα, γιατί σε τέτοια οξύτητα έχει φθάσει η εσωτερική σου ζωή, δύναμη, πίστη κι απιστία, πίκρα,”κυνικότητα”, όπως λες, που όλες οι λέξεις χάνουν όλο τους το περιεχόμενο ή αποκτούν απροσδόκητες γκριμάτσες σαν να ’πεσαν σε κοίλο ή κυρτό καθρέφτη. Στην αρχή θέλησα να σού μιλήσω για την εργατική μου ζωή εδώ, που θα ήταν απαρηγόρητα κακοτράχαλη αν δεν την ανάγκαζα εγώ να γίνει “ευτυχία”. Υστερα μετάνιωσα. Τι σ’ ενδιαφέρει; Μητέρα, παιδί, Αθήνα, “ασφάλεια” - ή θα την περιφρονούσες αυτή τη ζωή ή θα τη ζήλευες ή θα τη μισούσες. Εχω μέσα μου μια απελπισία τόσο άγρια, σιωπηλή, τόσο ό,τι κάνω μού είναι μισητό -προ πάντων όταν θερμαίνει τη λεγόμενη καρδιά ή το λεγόμενο νου- που ξέρω πια θετικά πως ένα πράμα μονάχα μπορεί να με χορτάσει, ένα μονάχα είναι ίσα ίσα ή μπορεί να με γιομίσει - ο θάνατος...». Για να καταλήξει σημειώνοντας με νόημα: «Αγαπημένη Μουντίτα ο “Θεός” της Ασκητικής που αγαπάμε κι οι δυο, να σε κάνει να βλέπεις τη ζωή καλύτερα από μένα!».
18 Οκτωβρίου 1929,Τσεχοσλοβακία: «Αγαπημένη Μουντίτα! Δύσκολο πολύ να αρχίσω το γράμμα σε σένα γιατί σε τέτοια οξύτητα έχει φθάσει η εσωτερική σου ζωή, δύναμη, πίστη κι απιστία, πίκρα,”κυνικότητα”, όπως λες, που όλες οι λέξεις χάνουν όλο τους το περιεχόμενο...»
Η προετοιμασία για το Νόμπελ
Μπορεί η ερωτική σχέση του Καζαντζάκη και της Λαμπρίδη να τελείωσε οριστικά αυτή τη φορά, τον Ιανουάριο του 1928 -εκείνος είχε ήδη γνωρίσει τη μέλλουσα δεύτερη σύζυγό του, Ελένη Σαμίου-, ωστόσο η τακτική επικοινωνία τους συνεχίστηκε. Οι δυο τους, μάλιστα, συνεργάστηκαν στενά για τη μετάφραση και τη διεθνή κυκλοφορία των βιβλίων του, αλλά και για την προετοιμασία της υποψηφιότητάς για το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το οποίο, δυστυχώς και αδίκως, δεν πήρε ποτέ.
Το καλοκαίρι του 1943 της γράφει από την Αγγλίαόπου βρίσκεται: «Ακόμα Σε παρακαλώ θερμά τούτο: Ελαβα σήμερα γράμμα από τη Σουηδία και λέει πως δεν έλαβαν ακόμη την “Οδύσεια” που τους είχε σταλεί από την Αθήνα (πριν τρεις μήνες) για το Nobel. Γι’ αυτό είναι κατεπείγουσα ανάγκη να σταλεί αμέσως το αντίτυπο Waterlow (Βρετανός διπλωμάτης, πρέσβης στην Αθήνα από το 1933 έως το 1939) - το παίρνεις και σκίζεις το φύλλο όπου η αφιέρωση και γράφεις: Στη Σουηδική Ακαδημία, Βραβείο Nobel λογοτεχνίας, αγγλιστί, κι από κάτω το όνομά μου με κεφαλαία γράμματα για να μη φαίνεται ο γραφικός σου χαρακτήρας. Κι άμα γίνουν αυτά συνεννοείσαι με τον Wallare πώς να σταλεί αμέσως κι ασφαλώς στη Στοκχόλμη. Καταλαβαίνεις τι σημασία έχει αυτό για μένα και Σε παρακαλώ μην το αμελήσεις ούτε μια μέρα. Να προλάβει να βρίσκεται εκεί η “Οδύσεια” όσο το δυνατόν ταχύτερα. Σε παρακαλώ θερμά. Και γράψε μου αμέσως όταν γίνουν αυτά, να ησυχάσω. Σε παρακαλώ. Πάντα. Το γιατρικό!».
Η Έλλη Λαμπρίδη
Σε Γυμνάσιο Αρρένων
Γεννημένη στην Αθήνα το 1896, κόρη του δικηγόρου δημοσιογράφου, εκδότη εφημερίδας και βουλευτή στην κυβέρνηση Βενιζέλου Ιωάννη Λαμπρίδη, και της Αθηναίας δασκάλας πιάνου Ελένης Φωτιάδου, η Έλλη Λαμπρίδη μεγάλωσε μέσα σε ένα περιβάλλον γόνιμο και ανέπτυξε από νωρίς πολλά και έντονα ενδιαφέροντα. Ο δυναμικός της χαρακτήρα μάλιστα διαφάνηκε από νωρίς, όταν επέμεινε και κατάφερε τελικά να φοιτήσει σε Γυμνάσιο Αρρένων, μιας και ήταν ο μόνος τρόπος για να μπορέσει να εισαχθεί, αργότερα, στο Πανεπιστήμιο.
Σπούδασε αρχικά στο τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια Παιδαγωγικά στην Ελβετία ενώ σταδιακά άρχισε να στρέφει το ενδιαφέρον της προς τη φιλοσοφία, επιλογή που ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τις συντηρητικές αντιλήψεις της εποχής.
Για μια τριετία, από το 1920 έως το 1923, θα εργαστεί ως εκπαιδευτικός στην Κωνσταντινούπολη όπου θα γνωρίσει τον Κωνσταντίνο Στυλιανόπουλο με τον οποίο θα παντρευτεί και θα αποκτήσει μια κόρη, τη Νίκη. Ο γάμος αυτός θα λείξει άδοξα σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ η μοίρα της μοναχοκόρης της θα είναι τραγική καθώς θα σκοτωθεί, το 1945, από θραύσμα βρετανικού όλμου.
Η Έλλη Λαμπρίδη είχε μόλις επιστρέψει στην Ελλάδα από το Λονδίνο, όπου ζούσε από το 1940, συμμετέχοντας ενεργά στον αγώνα κατά του πολέμου, δίνοντας ενημερωτικές ομιλίες και συγκεντρώνοντας χρήματα για τον Ερυθρό Σταυρό. Η αντιπολεμική αυτή δράση της μάλιστα ήταν η αιτία που τής στέρησε την ελληνική ιθαγένεια αναγκάζοντάς την να μείνει «αιχμάλωτη» στη Μεγάλη Βρετανία μέχρι το 1960 οπότε και κατάφερε να επαναπατριστεί οριστικά. Η ζωή της ωστόσο θα είναι δύσκολο καθώς αντιμετωπίζει βιοποριστικά προβλήματα.
Παρόλα αυτά παραδίδει μαθήματα για να εξασφαλίσει τα προς το ζην ενώ παράλληλα κάνει μεταφράσεις, γράφει φιλοσοφικά βιβλία, δοκίμια, μελέτες αλλά και το αυτοβιογραφικό βιβλίο στο οποίο έδωσε το όνομα της πρόωρα χαμένης κόρης της, «Νίκη». Η Χούντα των Συνταγματαρχών θα τής απαγορεύσει την έξοδο από τη χώρα κι εκείνη θα αφήσει την τελευταία της πνοή, πριν προλάβει να δει τον ήλιο της Δημοκρατίας να υψώνεται στον ελληνικό ουρανό. Η σχέση της με τον Νίκο Καζαντζάκη υπήρξε καθοριστική και ισόβια καθώς δεν τον ξεπέρασε ποτέ. Παρά τα όσα τούς ένωναν υπήρχαν άλλα τόσα που τούς χώριζαν. «Ο Καζαντζάκης ήταν πλασμένος να συμβιώσει με γυναίκα που ήταν διατεθειμένη να απαρνηθεί τον εαυτό της. Να προσαρμοστεί με τον δικό του τρόπο. Να υποταχτεί στην καθημερινότητά του» έγραψε μετά τον χωρισμό τους.
Κι εκείνος όμως, ήξερε βαθιά μέσα του, πως δεν μπορούσε να την κάνει ευτυχισμένη. Τής είχε εξομολογηθεί μάλιστα σε μια από τις επιστολές του, τον Ιούνιο του 1927: «Ίσως δεν μπορώ να αγαπήσω όπως θες, ανθρώπινα, έτσι, σαν άνθρωπος απλός, θερμός, που αγαπά ένα πρόσωπο, ζαλίζεται, τίποτα πια άλλο δεν υπάρχει. Κανέναν άνθρωπο δεν αγάπησα σαν εσένα κι όμως ούτε μια στιγμή δεν μπόρεσα να σου δώσω αυτό που λες, θες, ευτυχία».
Η NASA επιβεβαίωσε ότι ένα τεράστιο ανθρώπινο έργο επιβραδύνει την περιστροφή της Γης λόγω του μεγέθους του
Σύμφωνα με τη NASA, ένα από τα πιο φιλόδοξα και αμφιλεγόμενα τεχνικά έργα στην ιστορία της ανθρωπότητας έχει... κοσμικές συνέπειες.
Όπως αναφέρει το uk.news.yahoo.com, το Φράγμα των Τριών Φαραγγιών στην Κίνα και συγκεκριμένα η τεράστια δεξαμενή του φράγματος επηρεάζει την περιστροφή της Γης, αυξάνοντας ελαφρώς τη διάρκεια της ημέρας.
Ο γεωφυσικός της NASA δρ Μπέντζαμιν Φονγκ Τσάο, από το Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Goddard, εξηγεί ότι η μαζική ανακατανομή νερού που προκαλεί το φράγμα μεταβάλλει τη ροπή αδράνειας του πλανήτη, με αποτέλεσμα να επιβραδύνεται ελαφρώς η περιστροφή του.
Πώς αλλάζει η διάρκεια της ημέρας
Η NASA υπολογίζει ότι η ημέρα στη Γη έχει αυξηθεί κατά 0,06 μικροδευτερόλεπτα εξαιτίας της λειτουργίας του φράγματος. Μπορεί η αλλαγή να φαίνεται αμελητέα, ωστόσο πρόκειται για μετρήσιμη μεταβολή που καταγράφεται από τα υπερσύγχρονα όργανα παρατήρησης της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας.
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της αλλαγής, ο δρ Τσάο σημειώνει χαρακτηριστικά ότι η προσθήκη 0,06 μικροδευτερολέπτων ανά ημέρα θα ισοδυναμούσε με μια συνολική αύξηση περισσότερο των 3 ημερών στη διάρκεια της ύπαρξης του σύμπαντος.
Μετατοπίζεται και ο άξονας της Γης
Η επίδραση του φράγματος δεν περιορίζεται μόνο στη διάρκεια της ημέρας. Οι επιστήμονες της NASA υποστηρίζουν ότι η μετατόπιση τεράστιου όγκου νερού έχει προκαλέσει μετατόπιση του άξονα της Γης κατά περίπου 2 εκατοστά.
Το φαινόμενο αυτό εξηγείται με παρόμοιο τρόπο με έναν πατινέρ που επιβραδύνει την περιστροφή του ανοίγοντας τα χέρια του. Όταν μετατοπίζεται μάζα σε ένα περιστρεφόμενο σύστημα, αλλάζει και η ταχύτητα περιστροφής του.
Τι είναι το Φράγμα των Τριών Φαραγγιών
Το Φράγμα των Τριών Φαραγγιών βρίσκεται στον ποταμό Γιανγκτσέ στην επαρχία Χουμπέι και ολοκληρώθηκε το 2012. Έχει μήκος 2.335 μέτρα και ύψος 185 μέτρα, ενώ η δεξαμενή του βρίσκεται σε ύψος 175 μέτρων πάνω από τη στάθμη της θάλασσας.
Με ισχύ 22.500 μεγαβάτ, το φράγμα παράγει ενέργεια ισοδύναμη με 15 πυρηνικούς αντιδραστήρες. Παράλληλα, παίζει καθοριστικό ρόλο στη μείωση της χρήσης άνθρακα στην Κίνα, συμβάλλοντας σημαντικά στον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Παρότι οι αλλαγές στον πλανήτη είναι εξαιρετικά μικρές για να επηρεάσουν την καθημερινότητά μας, εγείρονται νέα ερωτήματα για τις επιπτώσεις τέτοιων γιγαντιαίων έργων στην ισορροπία της φύσης και του πλανήτη συνολικά.
Όσο για το τι μπορεί να κάνει κανείς με τα επιπλέον 0,06 δευτερόλεπτα που «κερδήθηκαν»; Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, ο ανθρώπινος εγκέφαλος προλαβαίνει να αναγνωρίσει μια μυρωδιά και ένας σκύλος μπορεί να προσδιορίσει την κατεύθυνση ενός ήχου. Αλλά μέχρι εκεί…
Ποιοι γιορτάζουν σήμερα Σάββατο 3 Μαΐου
Σήμερα Σάββατο, 3 Μαΐου, σύμφωνα με το εορτολόγιο τιμάται η μνήμη των Αγίας Μαύρας μάρτυρος, Αγίου Ροδοπιανού.
Τα ονόματα που γιορτάζουν σήμερα είναι τα εξής:
Μαύρος,
Μαύρα,
Μαυρούλα,
Μαυρίτσα*,
Ροδόπη,
Ροδώπη.
Επίσης σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθεροτυπίας και η Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος.
Μάρτυρας της χριστιανικής εκκλησίας, η μνήμη της οποίας τιμάται στις 3 Μαΐου, μαζί με τον σύζύγό της Τιμόθεο.
Η Μαύρα με τον Τιμόθεο ήταν ένα νιόπαντρο ζευγάρι που ζούσε στη Θηβαΐδα της Αιγύπτου τον 3ο αιώνα. Μαρτύρησαν με σταυρικό θάνατο, επειδή αρνήθηκαν να αποκηρύξουν την πίστη τους.
Η Αγία Μαύρα είναι πολιούχος της Λευκάδας, από την οποία πήρε το νησί το όνομά του κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας (Santa Maura).
Παρασκευή 2 Μαΐου 2025
Ήταν ο Τάλως, ο μυθικός φρουρός της Κρήτης, ένα πρώιμο δείγμα τεχνητής νοημοσύνης; - Η άποψη μιας ακαδημαϊκού
Ο μυθικός χάλκινος φρουρός Τάλως απεικονίζεται στην ελληνική μυθολογία να μοιάζει σαν... ρομπότ, αλλά να σκέφτεται σαν άνθρωπος.
«Μήπως οι μηχανές δεν μπορούν να κάνουν κάτι που θα έπρεπε να περιγραφεί ως σκέψη, αλλά που είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που κάνει ένας άνθρωπος;»
Αυτή ήταν η ερώτηση που έθεσε ο Άλαν Τούρινγκ σε ένα δοκίμιο του 1950 με τίτλο «Computing Machinery and Intelligence» (Υπολογιστικές μηχανές και νοημοσύνη). Στο δοκίμιό του, ο Βρετανός μαθηματικός περιέγραψε μια μέθοδο, που σήμερα ονομάζεται «τεστ Τούρινγκ», για να προσδιοριστεί αν ένας υπολογιστής είναι ικανός να σκέφτεται όπως ένας άνθρωπος.
«Οι Έλληνες προηγήθηκαν όλων»
Ο Τούρινγκ, ο οποίος συχνά θεωρείται ιδρυτής της τεχνητής νοημοσύνης, δεν ήταν ο πρώτος που συνέλαβε την ιδέα των μηχανών που αποκτούν νοημοσύνη παρόμοια με την ανθρώπινη. Το μυθιστόρημα της Μαίρη Σέλλεϋ «Φρανκενστάιν» του 1818 ασχολείται με τις ηθικές επιπτώσεις της τεχνητής δημιουργίας ζωής, ενώ το θεατρικό έργο του Κάρελ Τσάπεκ «R.U.R.», που ανέβηκε για πρώτη φορά στη σκηνή το 1921, επινόησε τον όρο «ρομπότ» για να περιγράψει τα ανθρωποειδή όντα που καταλαμβάνουν τον κόσμο.
Ωστόσο, οι αρχαίοι Έλληνες προηγήθηκαν όλων αυτών των προσωπικοτήτων κατά περισσότερο από 2.000 χρόνια. Όπως υποστηρίζει η Adrienne Mayor, κλασικίστρια στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, στο βιβλίο της «Gods and Robots: Myths, Machines and Ancient Dreams of Technology» (Θεοί και ρομπότ: Μύθοι, μηχανές και αρχαία όνειρα για την τεχνολογία) που εκδόθηκε το 2018, «πολύ πριν από τα ρομποτικά μηχανήματα του Μεσαίωνα και της πρώιμης σύγχρονης Ευρώπης, οι ιδέες για τη δημιουργία τεχνητής ζωής εξερευνήθηκαν στους ελληνικούς μύθους».
Μια τέτοια αρχαία ιστορία έχει ως επίκεντρο τον χάλκινο φρουρό Τάλως. Σφυρηλατημένος από τον Ήφαιστο, τον θεό των σιδηρουργών και των τεχνιτών, ο Τάλως λέγεται ότι φρουρούσε το νησί της Κρήτης, στα ανοικτά των ακτών της Ελλάδας.
Περιπολούσε στις παραλίες τρεις φορές την ημέρα, ρίχνοντας βράχους στα εχθρικά πλοία για να απομακρύνει τους ανεπιθύμητους επισκέπτες από το βασίλειο του βασιλιά Μίνωα.
Στα «Αργοναυτικά», ένα επικό ποίημα που γράφτηκε από τον Απολλώνιο τον Ρόδιο τον 3ο αιώνα π.Χ., καταγράφονται οι περιπέτειες του Ιάσονα και των Αργοναυτών, συμπεριλαμβανομένης της συνάντησής τους με τον Τάλωνα. Αφού ανακτούν το χρυσόμαλλο δέρας, οι ήρωες προσπαθούν να αποβιβαστούν στις ακτές της Κρήτης, αλλά εμποδίζονται από τον Τάλωνα.
Η ερωμένη του Ιάσονα, η μάγισσα Μήδεια, αρχίζει να τραγουδά και στη συνέχεια, στρέφει «το εχθρικό βλέμμα της» προς τον Τάλωνα, μαγεύοντάς τον ώστε να αγγίξει τον αστράγαλό του, το μόνο ευάλωτο σημείο του.
«Ο Τάλως στάθηκε για λίγο πάνω στα ακούραστα πόδια του, ταλαντευόμενος μπρος-πίσω, και τελικά, χωρίς δυνάμεις, έπεσε με ένα δυνατό γδούπο», αναφέρει η μετάφραση.
Οι οντότητες που έχουν, μαγικώ τω τρόπω, προικιστεί με ζωή από τους θεούς δεν είναι σπάνιες στην ελληνική μυθολογία. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τη Γαλάτεια, ένα γυναικείο άγαλμα που σμίλεψε ο Πυγμαλίων ως έργο τέχνης και στη συνέχεια ζωντάνεψε η Αφροδίτη.
Σε αντίθεση με τη Γαλάτεια, της οποίας «ο ρεαλισμός έγινε πραγματικότητα με υπερφυσικό τρόπο», ο Τάλως δεν δημιουργήθηκε απλώς «με μαγικά ξόρκια ή θεϊκή διαταγή», γράφει η Mayor.
Λέγεται ότι κατασκευάστηκε από τον Ήφαιστο ή μάλλον «φτιάχτηκε, δεν γεννήθηκε», σε μια διαδικασία που οι αρχαίοι «ίσως να ονόμαζαν βιοτεχνία, από το βίος [«ζωή»] και το τέχνη, δηλαδή «κατασκευασμένο μέσω της επιστήμης».
Ο Τάλως απεικονιζόταν στον μύθο ως μια μηχανή προγραμματισμένη να συμπεριφέρεται σαν άνθρωπος, αν και δεν ήταν ποτέ ικανός να ζήσει μια κανονική ανθρώπινη ζωή — δηλαδή αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε... ρομπότ!
«Υπάρχουν πολλοί ορισμοί για το ρομπότ, αλλά ένας κοινώς αποδεκτός είναι ότι ένα ρομπότ μπορεί να κινείται από μόνο του, να αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του και να διαθέτει κάποιο είδος εσωτερικής λειτουργίας και πηγής ενέργειας», λέει η Mayor στο περιοδικό Smithsonian. Και συνεχίζει:
«Ο Τάλως διαθέτει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά».
Σφυρηλατημένος από τον Ήφαιστο, τον θεό των σιδηρουργών και των τεχνιτών, ο Τάλως λέγεται ότι φρουρούσε το νησί της Κρήτης, στα ανοικτά των ακτών της Ελλάδας / SHUTTERSTOCK
Τα Αργοναυτικά περιγράφουν λεπτομερώς το εσωτερικό σύστημα του Τάλου, σκιαγραφώντας μερικές από τις καλωδιώσεις που απαιτούνται για την κατασκευή μιας μηχανής αυτού του είδους. «Όλο το υπόλοιπο σώμα και τα άκρα του ήταν κατασκευασμένα από χαλκό και ήταν άτρωτα», σημειώνει η μετάφραση, «αλλά κάτω από τους τένοντες του αστραγάλου του υπήρχε μια φλέβα, η οποία ήταν καλυμμένη από ένα λεπτό δέρμα».
Αυτή η «φλέβα», που ίσως μπορεί να φανταστεί κανείς καλύτερα ως σωλήνας, μετέφερε τον ιχώρ, το αιθέριο υγρό που έρεε μέσα στα σώματα των αρχαίων ελληνικών θεών. Ένα καρφί συγκρατούσε τον ιχώρ μέσα στον αστράγαλο του Τάλου. Κατά μία έννοια, ο ιχώρ λειτουργούσε ως πηγή ενέργειας ή ηλεκτρικού ρεύματος, κυκλοφορώντας μέσα στα χάλκινα άκρα του ρομπότ και τροφοδοτώντας τις κινήσεις και τις ενέργειές του. Αν η εσωτερική μηχανική του Τάλου διαταρασσόταν με οποιονδήποτε τρόπο, θα δυσλειτουργούσε.
Ορισμένοι μελετητές ερμηνεύουν τη δημιουργία του χάλκινου φρουρού με διαφορετικό τρόπο. Στο βιβλίο «Sublime Dreams of Living Machines: The Automaton in the European Imagination», ο ιστορικός Minsoo Kang γράφει ότι ο Τάλως θεωρούνταν «όχι ένα μηχανικό ον, αλλά ένα ζωντανό πλάσμα» που απλώς έμοιαζε με μια σύγχρονη μηχανή.
Κατά την άποψη της Mayor, αυτή η δήλωση απλοποιεί υπερβολικά τη σαφώς μηχανική φύση του Τάλου. «Ποιο ζωντανό πλάσμα έχει μεταλλικό σώμα και κυκλοφορικό σύστημα χωρίς αίμα που σφραγίζεται με ένα μπουλόνι;», αναρωτιέται στο βιβλίο της.
«Ο Τάλως είχε σχεδιαστεί ως ένα υβριδικό μηχάνημα ζωντανών και μη ζωντανών μερών», γράφει η Mayor. «Μέσα από μύθους όπως αυτός, οι αρχαίοι μπορούσαν να συλλογιστούν αν μια οντότητα "φτιαγμένη, όχι γεννημένη" ήταν απλώς μια μηχανή χωρίς νου ή μια αυτόνομη, πλήρως συναιασθανόμενη τεχνητή νοημοσύνη».
Κατά την άποψη της Mayor, ο Τάλως είναι τόσο ρομπότ όσο και ένα «automat», ήτοι μια μηχανή σχεδιασμένη να μοιάζει ή να μιμείται έναν άνθρωπο. Όπως λέει ο Gregory Nagy, μελετητής ελληνικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, η ρίζα της λέξης «αυτόματο» είναι mat, που έχει «κοινή προέλευση με λέξεις όπως η λατινική mens, mentis, που σημαίνουν «μυαλό». Σε συνδυασμό με το «auto», που σημαίνει «αυτός», «αυτόματο» ουσιαστικά σημαίνει «αυτο-μυαλό» ή κάτι που έχει δικό του μυαλό», λέει ο Nagy.
Παραδείγματα τέτοιων automat στην αρχαία ελληνική μυθολογία είναι άφθονα. Η Ιλιάδα του Ομήρου περιγράφει παρόμοια προηγμένα μηχανήματα κατασκευασμένα από τον Ήφαιστο, όπως χρυσά τρίποδα που κινούνταν με δική τους βούληση. Ο Δαίδαλος, ο εφευρέτης που σχεδίασε τον Λαβύρινθο του Μίνωα ως φυλακή για τον Μινώταυρο, λέγεται ότι είχε κατασκευάσει ζωντανά αγάλματα που συναγωνίζονταν τους μηχανικούς υπηρέτες του Ήφαιστου.
Στα «Αργοναυτικά», ένα επικό ποίημα που γράφτηκε από τον Απολλώνιο τον Ρόδιο τον 3ο αιώνα π.Χ., καταγράφονται οι περιπέτειες του Ιάσονα και των Αργοναυτών, συμπεριλαμβανομένης της συνάντησής τους με τον Τάλωνα / IMDB
Αυτό που διαφοροποιεί τον Τάλως, λέει η Mayor, είναι το γεγονός ότι ήταν το πρώτο μυθικό ον που στάλθηκε στη Γη για να αλληλεπιδράσει με τους ανθρώπους. Σε αντίθεση με τα τρίποδα του Ήφαιστου, που υπηρετούσαν τους θεούς του Ολύμπου, ο Τάλως συνυπήρξε με τους ανθρώπους για μεγάλο χρονικό διάστημα και αυτό τον οδήγησε να υιοθετήσει μερικά από τα χαρακτηριστικά τους.
Επειδή ο Ήφαιστος «προγραμμάτισε» τον Τάλω να φυλάει την Κρήτη, «δεν έπρεπε να έχει ανθρώπινες ιδιότητες», λέει η Mayor. Ωστόσο, ορισμένες παλαιότερες αναφορές για την ιστορία του Τάλως υποδηλώνουν «ότι μπορεί να είχε κάποια ανθρώπινα συναισθήματα ή ιδιότητες».
Η Mayor επισημαίνει τη στρατηγική της Μήδειας κατά τη μάχη μαζί του ως απόδειξη αυτών των χαρακτηριστικών. Στις «πιο περίπλοκες περιγραφές της πτώσης του», γράφει, η Μήδεια προσπαθεί πρώτα να υπνωτίσει τον Τάλωνα. Στη συνέχεια, η μάγισσα προσπαθεί να τον πείσει εκμεταλλευόμενη τον φόβο του για τον θάνατο.
Τελικά, η Μήδεια τού υπόσχεται ότι αν την αφήσει να αφαιρέσει το μπουλόνι από τον αστράγαλό του, θα γίνει αθάνατος. Η Μήδεια όχι μόνο χρησιμοποιεί δύο εργαλεία που θα έπρεπε να λειτουργούν μόνο σε ανθρώπους – την ύπνωση και την πειθώ – αλλά εκμεταλλεύεται και τον φόβο του Τάλωνα για τον θάνατο, έναν φόβο που συνήθως υπάρχει μόνο στους ζωντανούς.
Όπως ο Τάλως, έτσι και η Πανδώρα, μια τεχνητή γυναίκα της ελληνικής μυθολογίας που κατασκευάστηκε από γήινα υλικά από τον Ήφαιστο, ήταν «φτιαγμένη, όχι γεννημένη». Στάλθηκε στη γη για να τιμωρήσει την ανθρωπότητα που δέχτηκε το δώρο της φωτιάς από τον Τιτάνα Προμηθέα, και είχε μια μόνο αποστολή, λέει η Mayor: «να γίνει αποδεκτή στην ανθρώπινη κοινωνία και στη συνέχεια να ανοίξει ένα κουτί γεμάτο δυστυχίες».
Ενώ όμως ο χρόνος που πέρασε ο Τάλως μεταξύ των ανθρώπων επηρέασε τον τρόπο σκέψης του, αντιθέτως η Πανδώρα δεν προσαρμόστηκε ποτέ στο περιβάλλον της ούτε ακολούθησε μια πορεία που δεν είχε σχέση με τον σκοπό της. Με αυτόν τον τρόπο, υποστηρίζει η Mayor, η Πανδώρα μοιάζει με έναν πράκτορα τεχνητής νοημοσύνης που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για να διεισδύσει στο ανθρώπινο είδος και να προκαλέσει την πτώση του.
«Το θέμα με τους μύθους», λέει ο Nagy, «είναι ότι είναι καλό για τους ανθρώπους να σκέφτονται με βάση αυτούς». Με άλλα λόγια, οι μύθοι παρέχουν ένα λογοτεχνικό πλαίσιο μέσω του οποίου οι άνθρωποι μπορούν να εξερευνήσουν και να κατανοήσουν τις προκλήσεις της εποχής τους.
«Ο Τάλως, παρά το γεγονός ότι κατασκευάστηκε με θεϊκή ευφυΐα, έχει ευπάθειες: ο αστράγαλός του, σφραγισμένος με ένα μπουλόνι, είναι το βιομηχανικό του αδύνατο σημείο και ακόμη και τα ανθρωποειδή χαρακτηριστικά του μπορούν να χειραγωγηθούν», λέει η Mayor.
Αναφερόμενη στις σημερινές συζητήσεις σχετικά με την εμβέλεια της τεχνητής νοημοσύνης, προσθέτει: «Η Μήδεια εκμεταλλεύεται αυτά τα ελαττώματα, δείχνοντας ότι ανεξάρτητα από το πόσο προηγμένη είναι μια δημιουργία, θα υπάρχει πάντα κάποιος χάκερ που θα μπορεί να βρει και να εκμεταλλευτεί τις αδυναμίες της».
iefimerida.gr
Ποιοι γιορτάζουν σήμερα, Παρασκευή 2 Μαΐου
Παρασκευή, 2 Μαΐου σήμερα, και η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάει τον Άγιο Έσπερο τον Μάρτυρα και την Οσία Ματρώνα.
Σύμφωνα με το εορτολόγιο, τιμώνται επίσης:
Ο Άγιος Μπόρις – Μιχαήλ ο πρίγκιπας ο Ισαπόστολος και Φωτιστής
Η Ανακομιδή των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Αθανασίου
Η Οσία Ματρώνα γεννιέται το 1881 στο χωριό Σέμπινο, κόρη φτωχών αλλά ευσεβών γονέων. Η μητέρα της, πριν ακόμη τη γεννήσει, βλέπει ένα παράξενο όνειρο: ένα πουλί με ανθρώπινη μορφή και χωρίς μάτια κάθεται στο δεξί της χέρι — σημάδι θεϊκό.
Η Ματρώνα γεννιέται τυφλή και αργότερα, σε ηλικία 17 ετών, μένει και παράλυτη. Δεν παραπονιέται ποτέ. Από παιδί ακόμη, της δίνεται το χάρισμα της προόρασης και της πνευματικής καθοδήγησης. Την επισκέπτονται χιλιάδες άνθρωποι για παρηγοριά και θεραπεία.
Ο Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης την αναγνωρίζει ως διάδοχό του. Ζει ασκητικά, προσευχόμενη, με βαθιά πίστη. Λίγο πριν κοιμηθεί, προαναγγέλλει την αναχώρησή της. Φεύγει ειρηνικά το 1952, έχοντας γίνει στήριγμα του λαού της και σύμβολο αγιότητας για ολόκληρη τη Ρωσία.
