Περί τα τρία εκατομμύρια χρυσές λίρες «σκότωσαν» οι Έλληνες την 20ετία 2004-2024, με τον αριθμό τους να είναι σχεδόν διπλάσιος σε σύγκριση με τα τεμάχια που αγόρασαν το ίδιο διάστημα.
Εάν στα συγκεκριμένα νούμερα προσθέσει κάποιος τις συναλλαγές που γίνονται αφενός, στην Τράπεζα Πειραιώς, η οποία είναι και η μοναδική εμπορική τράπεζα στην Ελλάδα που δραστηριοποιείται σε προϊόντα και υπηρεσίες χρυσού και αφετέρου, στα κατά τόπους ενεχυροδανειστήρια, τότε ο… λογαριασμός ανεβαίνει αισθητά.
Οι χρυσές λίρες αποτελούσαν και αποτελούν καταφύγιο των Ελλήνων για να ανταπεξέλθουν στις βαριές οικονομικές τους υποχρεώσεις (πληρωμή φόρων, ΕΝΦΙΑ, προκαταβολή ΦΠΑ κ.λπ.). επίσης, γεωπολιτικά, αμερικανικές εκλογές, πόλεμος στη Μέση Ανατολή αποτελούν εξελίξεις που στρέφουν τον επενδυτή στο να διευρύνει το χαρτοφυλάκιό του αγοράζοντας ή πωλώντας χρυσό.
Κύκλοι της χρηματιστηριακής αγοράς αναφέρουν πώς η φρενίτιδα που ωθεί τους έλληνες σε μαζικές ρευστοποιήσεις οφείλεται στα κέρδη που προσδοκούν να αποκομίσουν πουλώντας τις λίρες μελλοντικά σε υψηλότερες τιμές.
Για παράδειγμα στις 19 Ιανουαρίου του 2009 η ΤτΕ αγόραζε τη χρυσή λίρα στα 150,23 ευρώ και την πουλούσε στα 167,78 ευρώ, σήμερα η τιμή αγοράς από την ίδια έχει αναρριχηθεί στα 598,78 ευρώ και η τιμή πώλησης στα 701,76 ευρώ.
Η χρυσή λίρα, άλλωστε, αποτελεί μια επένδυση που έχει καθιερωθεί στη συνείδηση του απλού αποταμιευτή ως ασφαλής. Και το σημαντικότερο είναι ότι δεν απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις κεφαλαιαγοράς ή στενή παρακολούθηση χρηματιστηριακών συναλλαγών.
Η ιστορία
Πολλές ήταν οι συναλλαγές σε χρυσές λίρες στα πρώτα μνημονιακά χρόνια από νοικοκυριά που έχασαν εισοδήματα και ρευστοποίησαν τα όποια αποθέματα είχαν σε χρυσές λίρες για να καλύψουν τις τρέχουσες ανάγκες τους. Συγχρόνως, χιλιάδες νοικοκυριά που είχαν εισοδήματα αγόρασαν και επένδυσαν σε χρυσές λίρες, φοβούμενοι έξοδο από το ευρώ ή «κούρεμα» καταθέσεων.
Ήταν Απρίλιος του 2010 που ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Γιώργος Παπανδρέου, από το ακριτικό Καστελόριζο, ανακοινώνει την προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης.
Λίγους μήνες αργότερα υπογράφτηκε η δανειακή σύμβαση -το πρώτο μνημόνιο- ύψους 110 δισ. ευρώ. Το έτος 2010 οι ρευστοποιήσεις στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) ανήλθαν σε 195.383 τεμάχια.
Το 2011 η ΤτΕ αγόρασε 122.686 χρυσές λίρες. Ήταν οι περίοδος όπου ο τότε πρωθυπουργός ανακοίνωσε την απόφασή του για διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τα νέα μέτρα που ζητούν οι δανειστές. Υπενθυμίζουμε ότι το 2011 υπήρξε το βαθύτερο σημείο της ύφεσης καθώς το ΑΕΠ έκλεισε με απώλειες -9,1%.
Το 2012 είχαν ρευστοποιηθεί 101.57 χρυσές λίρες, το 2013 ρευστοποιήθηκαν 105.263 χρυσές λίρες και το 2014 109.563 χρυσές λίρες.
Όπως προκύπτει από τον πίνακα της ΤτΕ, το 2015 οι Έλληνες ρευστοποίησαν 61.518 χρυσές λίρες. Κανείς δεν θα ξεχάσει τον Ιούνιο του 2015 ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοινώνει την επιβολή capital controls, εξαγγέλλει δημοψήφισμα για την αποδοχή ή μη των προτάσεων μεταρρυθμίσεων στις οποίες κατέληξε το Eurogroup.
Το 2020 οι πωλήσεις χρυσών λιρών Αγγλίας από τα νοικοκυριά στην ΤτΕ ανήλθαν σε 86.584 και το 2019 είχαν ανέλθει σε 99.744 τεμάχια.
Σύμφωνα με έρευνα της διαΝΕΟσις η πανδημία του κορονοϊού που προκάλεσε την ασθένεια Covid-19 είναι το σημαντικότερο γεγονός της γενιάς μας. Από τις αρχές του 2020 η οικονομική δραστηριότητα και η κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα όλων των χωρών του κόσμου επηρεάστηκαν σημαντικά.
Εκείνη την περίοδο επτά στα δέκα ελληνικά νοικοκυριά βρέθηκαν στην χειρότερη οικονομική κατάσταση λόγω των επιπτώσεων που επέφερε στην οικονομία η πανδημία.
Είτε οι επενδύσεις σε χρυσές λίρες είτε οι ρευστοποιήσεις τους καθορίζονται κυρίως από τη διακύμανση των τιμών του χρυσού όπως και από τις ανάγκες των κατόχων τους.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 καθώς και στην Γάζα πέρυσι προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στα ελληνικά νοικοκυριά. Οι τιμές σε μια σειρά προϊόντα εκτοξεύτηκαν και ένα «σύννεφο» αβεβαιότητας απλώθηκε πάνω από Ευρώπη και Ελλάδα.
Το ρεκόρ των ρευστοποιήσεων χρυσών λιρών στην Τράπεζα της Ελλάδος καταγράφηκε το 2007 όταν πωλήθηκαν 368.531 χρυσές λίρες Αγγλίας, ενώ την ίδια χρονιά αγοράστηκαν από ιδιώτες 84.878 λίρες.
Μέχρι και τις ημέρες της μνημονιακής κρίσης, οι χρυσές λίρες συνηθίζονταν ως δώρο γάμου, αρραβώνα, γενεθλίων, ενώ και η Πρωτοχρονιάτικη βασιλόπιτα είχε πραγματικό φλουρί. Πολλοί ήταν, επίσης, εκείνοι που αγόραζαν χρυσές λίρες ως σταθερή αξία και σιγουριά για τις δύσκολες ώρες.
Συνολικά την 20ετία 2024-2024 ρευστοποιήθηκαν 2.903.487 χρυσές λίρες.
Πόσες ρευστοποίησαν το 2024
Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος σύμφωνα με τα οποία μέσα στο 2024 ρευστοποιήθηκαν 48.328 λίρες, με τα εκτιμώμενα έσοδα για τους πωλητές να ανέρχονται σε περίπου 24,2 εκατ. ευρώ, λαμβάνοντας υπόψη τις τιμές μεσοσταθμικά.
Σε σύγκριση με το 2023 οι περσινές πωλήσεις σημείωσαν άνοδο 22,6%. Εξέλιξη που δείχνει ότι η άνοδος των τιμών θεωρήθηκε ευκαιρία για ρευστοποιήσεις.
Στην… ουρά
Για να αγοράσει (ή να πουλήσει) κανείς χρυσές λίρες θα πρέπει να περιμένει στην… ουρά, καθώς υπάρχει λίστα αναμονής.
Το ραντεβού είναι αναγκαίο, καθώς η πώληση λιρών από ιδιώτες προϋποθέτει έλεγχο αυθεντικότητας, βάρους, χαρακτηριστικών από την ΤτΕ.
Οι συναλλαγές αγοράς και πώλησης χρυσών λιρών πραγματοποιούνται:
- Στο κεντρικό κατάστημα της Τραπέζης Ελλάδος, Σταδίου 14, Αθήνα, κατόπιν ραντεβού, στο τηλέφωνο 210 3202788.
- Στο κατάστημα Θεσσαλονίκης, Τσιμισκή 4, από αρχές Ιουνίου 2023, κατόπιν ραντεβού στα τηλέφωνα 2310 591157-158.
- Στο κατάστημα Ηρακλείου, 25ης Αυγούστου 25, από αρχές Φεβρουαρίου 2024, κατόπιν ραντεβού στα τηλέφωνα 2810 242532.
Ο χρυσός συνεχίζει να «λάμπει»
Ο χρυσός έλαμψε το 2024, καθώς κατέγραψε κέρδη της τάξης του 35% ξεπερνώντας το S&P , τον δείκτη αναφοράς της Wall Street , που έκλεισε με ετήσια άνοδο 23,3% τη περυσινή χρονιά. Οι επιδόσεις του πολύτιμου μετάλλου ήταν υπερδιπλάσιες από οποιοδήποτε ευρωπαϊκό δείκτη, με τους οικονομολόγους να εκτιμούν ότι θα ξεπεράσει τα 3.000 δολάρια προτού εκπνεύσει το 2025.
Σημαντικός καταλύτης του ράλι ήταν οι αγορές των κεντρικών τραπεζών , κυρίως των χωρών που φοβούνται ότι θα μπορούσαν να πουν στο στόχαστρο αμερικανικών κυρώσεων.
Η Κίνα έχει αγοράσει 316 τόνους από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Η Ρωσία υπήρξε επίσης μεγάλος αγοραστής, όπως και οι κεντρικές τράπεζες στη Μέση Ανατολή, στην Κεντρική Ασία και στην Ινδία.
Οι γεωπολιτικές εντάσεις δημιούργησαν επίσης ένα κλίμα αβεβαιότητας και έστρεψαν τους επενδυτές να αναζητήσουν επενδύσεις που λειτουργούν ως ένα ασφαλές καταφύγιο. Ο χρυσός διαχρονικά είναι μια από αυτές τις επιλογές, ενώ γίνεται πιο ελκυστικός σε ένα περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, οπότε έλαβε ώθηση από τις αποκλιμακώσεις των επιτοκίων στις οποίες προχώρησαν οι κεντρικές τράπεζες.
«Σε περιόδους κρίσης οι άνθρωποι συρρέουν στον χρυσό», δήλωσε ο Krishan Gopaul, ανώτερος αναλυτής στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού. «Είναι ένα παγκόσμιο πλεονέκτημα που οι άνθρωποι εκτιμούν και ξέρουν ότι θα γίνει αποδεκτό από τους άλλους».
Επιπλέον, οι ιδεολογίες και ο προστατευτισμός χωρίζουν τον κόσμο σε «μέτωπα», ιδίως οι αναπτυσσόμενες χώρες είναι όπου συσσωρεύεται χρυσός ως ένας τρόπος προετοιμασίας για την ημέρα που ένα παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα κυριαρχούμενο από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη θα καταρρεύσει και ένα νέο μπορεί να πάρει τη θέση του, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το Politico.
Ράλι και το 2025 βλέπει η UBS
«Αν διασταυρώσουμε τη συμπεριφορά του χρυσού με βασικές μεταβλητές,» σημειώνουν οι αναλυτές της UBS «οι τιμές spot του χρυσού διαπραγματεύονταν με αυξημένο premium πάνω από την «εύλογη αξία» για το 2ο εξάμηνο του 24. Ωστόσο, πιστεύουμε ότι οι ισχυρές επιδόσεις του χρυσού υποστηρίζονται από αυτό που δεν αποτυπώνεται από βασικούς παράγοντες, όπως τα επιτόκια, το ασφάλιστρο κινδύνου μετοχών, το δολάριο ΗΠΑ ή η μεταβλητότητα της αγοράς. Συγκεκριμένα, η αυξανόμενη ανάγκη για διαφοροποίηση υπήρξε το κλειδί για το ράλι ρεκόρ του χρυσού. Είναι σημαντικό, πιστεύουμε ότι ο παράγοντας αυτός θα γίνει ακόμη πιο σημαντικός το 2025.»
Τρεις είναι οι λόγοι επισημαίνει η έκθεση της ελβετικής τράπεζας:
1. Υπό τον Τραμπ, οι υψηλότεροι δασμοί δεν θα περιοριστούν στην Κίνα. Έχει υποσχεθεί δασμούς ύψους 10% στις παγκόσμιες εισαγωγές και πρόσθετο εισαγωγικό φόρο 25% στα καναδικά και μεξικανικά προϊόντα. Όμως, η έκταση, ο χρόνος, το μέγεθος και τα σημεία των αντιποίνων παραμένουν άγνωστα. Εάν το τελικό παιχνίδι είναι να κάνει τους αμερικανούς παραγωγούς πιο ανταγωνιστικούς, το μέγεθος που διαφημίστηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας θα μπορούσε να είναι μόνο η αρχή. Ένα σημείο στην περίπτωση είναι ο τομέας του γραφίτη στις ΗΠΑ- τον Δεκέμβριο του 2024, ο κλάδος επεδίωξε δασμούς ύψους 920%, τους οποίους έκρινε απαραίτητους για να ανταγωνιστεί τον αντίστοιχο κινεζικό κλάδο. «Για να είμαστε σαφείς,» τονίζουν οι οικονομολόγοι «οι υψηλότεροι καθολικοί δασμοί θα οδηγήσουν σε αβεβαιότητες σχετικά με την πορεία της αμερικανικής και παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης.»
2. Σημαντικό επίσης πώς θα επηρεάσουν οι εν λόγω δασμοί (και τυχόν αντίποινα) την πορεία του πληθωρισμού, της ανάπτυξης των ΗΠΑ και τελικά τη νομισματική
πολιτική της Fed. Σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίασης της Fed του Δεκεμβρίου, σχεδόν όλοι οι αξιωματούχοι συμφώνησαν ότι οι «ανοδικοί κίνδυνοι για τις προοπτικές του πληθωρισμού έχουν αυξηθεί», εν μέρει λόγω των «πιθανών επιπτώσεων» των αναμενόμενων αλλαγών στις εμπορικές και μεταναστευτικές πολιτικές.
3.Το ενδεχόμενο τα παζάρια του Τραμπ να εγκαινιάζουν μια νέα εποχή της διπλωματίας του δολαρίου των ΗΠΑ, με μια συμφωνία που απηχεί τη Συμφωνία Plaza του 1995 (με την Ιαπωνία). «Αν και αυτό φαίνεται απίθανο,» εξηγούν «ιδίως παρατηρώντας την ιαπωνική εμπειρία, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Όπως και να έχει, επαναλαμβάνουμε ότι το δολάριο ΗΠΑ δεν πρέπει να θεωρείται μονόδρομος για το 2025».
Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι οι οικονομολόγοι της τράπεζα αναμένουν ότι ο ρόλος του χρυσού ως διαφοροποιητή σε ένα χαρτοφυλάκιο θα είναι ακόμη πιο σημαντικός για τους επενδυτές το 2025 , παρά τους πρόσφατους αντίθετους ανέμους των υψηλότερων αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων και της πρόσθετης ισχύος του δολαρίου ΗΠΑ. Είθισται όταν ανεβαίνουν οι αποδόσεις των ομολόγων ή ενισχύεται το δολάριο ο χρυσός να χάνει την λάμψη ως ασφαλές καταφύγιο, καθώς δεν αποδίδει τόκους και επιπλέον επειδή αποτιμάται σε δολάριο, να γίνεται πιο ακριβός για τους κατόχους ξένων νομισμάτων.
Οι κεντρικές τράπεζες
Ενώ δεν υπάρχει επίσημη καθοδήγηση σχετικά με τις αγορές χρυσού από τις κεντρικές τράπεζες, η UBS αναμένει ότι οι αγορές από τις κεντρικές τράπεζες «θα συνεχιστούν εν μέσω των επίμονων γεωπολιτικών κινδύνων και των τάσεων απο-δολαριοποίησης. Αρχικά, η τάση αυτή καθοδηγήθηκε από τις ανησυχίες των χωρών για κυρώσεις στα ξένα περιουσιακά τους στοιχεία στον απόηχο των αποφάσεων των ΗΠΑ και της Ευρώπης να παγώσουν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή μετατράπηκε σε μια ευρύτερη στρατηγική διαφοροποίησης από τα αποθέματα σε δολάρια ΗΠΑ και τις τοποθετήσεις σε δολάρια ΗΠΑ περιουσιακών στοιχείων, όπως τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου. Στην πραγματικότητα, μια έρευνα του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού διαπίστωσε ότι το 29% των ερωτηθέντων κεντρικών τραπεζών σκοπεύουν να αυξήσουν τα αποθέματα χρυσού τους κατά τους επόμενους 12 μήνες. Ξεκινάμε το έτος με την ίδια παραδοχή που κάναμε πέρυσι για 950 εκατ. τόνους.»
To Bήμα
